АСНОЎНЫЯ ЭТАПЫ СТАНАЎЛЕННЯ І РАЗВІЦЦЯ ЗАХОДНЕБЕЛАРУСКАЙ ПРАБЛЕМАТЫКІ Ў ПОЛЬСКАЙ ГІСТАРЫЯГРАФІІ

УДК 327:930(4)

  • Дрожжа Людмiла Чэславаўна − магiстр гiсторычных навук, старэйшы навуковы супрацоўнік. ДУ «Беларускі навукова-даследчы Цэнтр электроннай дакументацыі» пры Дэпартаменце архіваў і справаводства Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь (220160, г. Мiнск, вул. Ф. Скарыны, 51, корп. 2, Рэспублiка Беларусь). E-mail: l_drojja@tut.by

DOI: https://doi.org/10.52065/2520-6885-2022-257-1-60-65

Ключевые слова: гістарыяграфія, польская гістарыграфія, перыядызацыя, этапы перыядызацыі, заходнебеларуская праблематыка.

Для цитирования: Дрожжа Л. Ч. Асноўныя этапы станаўлення і развіцця заходнебеларускай праблематыкі ў польскай гістарыяграфіі // Труды БГТУ. Сер. 6, История, философия. 2022. № 1 (257). С. 60–65. DOI: https://doi.org/10.52065/2520-6885-2022-257-1-60-65.

Аннотация

Прадметам даследавання з’яўляюцца этапы станаўлення і развіцця заходнебеларускай праблематыкі польскімі гісторыкамі. Па выніках гэтых даследаванняў аўтар вызначае наступныя этапы: першы перыяд – пачатак 1920-х – канец 1930-х гг. – калі былі распрацаваны тэарэтыка-метадалагічныя і інстытуцыйныя асновы даследаванняў у галіне польскай гістарыяграфіі заходнебеларускай праблематыкі; другі перыяд – 1940–1980-я гг. – даследаванні польскіх гісторыкаў у гады Польскай Народнай Рэспублікі; трэці перыяд – канец 1980-х – 2000-я гг. – кардынальныя змены ў сучасных гістарычных даследаваннях дзякуючы ІТ-тэхналогіям і зменам інструментаў і методыкі гістарычных даследаванняў. На думку аўтара, у ХХI ст. польскія гісторыкі прадстаўляюць вывучаемыя матэрыялы ў галіне заходнебеларускай праблематыкі ў выглядзе тэматычных рэфератыўных аглядаў, якія не носяць характар сістэматычнага даследавання. Некаторыя польскія гісторыкі пайшлі па шляху перагляду папярэдніх канцэптуальных падыходаў да ключавых гістарычных падзей міжваеннага дваццацігоддзя і адыйшлі ад навуковага аналізу ў бок палітычных дыскусій. Дадзеная тэндэнцыя адлюстроўвае эвалюцыю фарміравання новага вобраза мыслення сярод навукоўцаў, канчатковага адыходу ад метадалогіі гістарычнага матэрыялізму да стыхійнага неапазітывізму, у тым ліку і ў галіне заходнебеларускай праблематыкі.

Скачать

Список литературы

  1. Мілеўскі Я. Е. Заходняя Беларусь: да пытання тэрыторыі і насельніцтва // Беларускі гістарычны часопіс. 1998. № 3. С. 40–42.
  2. Міхнюк У. М. Заходняя Беларусь: да пытання тэрыторыі і насельніцтва (гістарыяграфічныя нататкі) // Беларускі гістарычны часопіс. 2004. № 11. С. 14–21.
  3. Коўкель І. І. Аб паходжанні тэрміну «Заходняя Беларусь», яе тэрыторыі, нацыянальным і канфесійным складзе насельніцтва (1921–1939 гг.) // Этносоциальные и конфессиональные процессы в современном обществе: материалы Междунар. науч. конф., Гродно, 16–18 нояб. 1999 г. / Гродн. гос. ун-т. Гродно, 2000. С. 407–415.
  4. Дрожжа Л. Ч. Даследаванне заходнебеларускай праблематыкі ў сучаснай беларускай і польскай гістарыяграфіі // Гістарыяграфія і крыніцы вывучэння гісторыі Беларусі: традыцыі і навацыі: зб. навук. арт. / уклад.: В. В. Яноўская, Р. У. Зянюк; рэдкал.: В. В. Даніловіч (гал. рэд.) [і інш.]; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. Мінск: Беларуская навука, 2018. С. 51–61.
  5. Дрожжа Л. Ч. Тэарэтыка-метадалагічныя аспекты становішча польскай гістарыяграфіі ў ХХ стагоддзі («першая», «другая» і «трэцяя» хвалі) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта iмя Янкі Купалы. Сер. 1. Гiсторыя i археалогія. 2012. № 1. С. 88–98.
  6. Madajczyk Cz. Burżuazyjno-obszarnicza reforma rolna w Polsce 1918–1939. Warszawa, 1959. 247 s.
  7. Gradowski R. Polska, 1918–1939. Niektóre zagadnienia kapitalizmu monopolistycznego. Warszawa, 1959. 147 s.
  8. Drozdowski M. Polityka gospodarcza rządu polskiego w latach 1936–1939. Warszawa, 1963. 317 s.
  9. Skaradziński B. Drogi i bezdroża industrializacji Polski // Więź. 1964. № 7–8. S. 124–126.
  10. Żarnowski J. Struktura społeczna inteligencji w Polsce w latach 1918–1939. Warszawa: PWN, 1964. 362 s.
  11. Żarnowski J. Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolotej. Warszawa: PWN, 1973. 434 s.
  12. Mauersberg St. Szkolnictwo powszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 1918–1939. Wrocław; Warszawa; Krakow, 1968. 267 s.
  13. Deruga A. Polityka wschodnia Polski wobec ziem Litwy, Białorusi I Ukrainy (1918–1919). Warszawa: Książka i wiedza, 1969. 330 s.
  14. Holzer J. Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Książka і wiedza, 1974. 664 s.
  15. Chojnowski A. Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921–1939. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1979. 464 s.
  16. Landau Z. Zarys historii gospodarczej Polski 1918–1939. Warszawa: Książka i wiedza, 1981. 327 s.
  17. Mieszczankowski M. Rolnictwo II Rzeczpospolitej. Warszawa, 1983. 327 s.
  18. Roczkowski W. Gospodarcza rola większej prywatnej własności ziemskiej w Polsce 1918–1939. Warszawa, 1989. 346 s.
  19. Eberhardt S. Przemiany narodowościowe na Białorusi. Warszawa: Editions Spotkania, 1994. 181 s.
  20. Gomółka K. Polityka rządów polskich wobec mniejszości białoruskiej w latach 1918–1939 // Białoruskie Zeszyty Historyczne. 1995. № 2 (4). S. 106–120.
  21. Łatyszonek O. Białoruski ruch narodowy a protestantyzm w II Rzeczypospolitej // Społeczeństwo białoruskie, litewskie i polskie na ziemach Połnocno-Wschodnich i Litwa Wschodnia w latach 1939–1941 (Materiały z konferencji naukowej, 24–26 listopada 1993, Warszawa). Warszawa: IPN, 1995. S. 33–40.
  22. Sadowski A. Narody wielkie i małe. Białorusini w Polsce. Krakow: Instytut Religioznawstwa UJ, 1991. 304 s.
  23. Wapiński R. Polska i małe ojczyzny Polaków: Z dziejów kształtowania się świadomości narodowej w XIX i XX wieku po wybuch II wojny światowej. Wrocław; Warszawa; Kraków, 1994. 420 s.
  24. Turonek J. Książka białoruska w II Rzeczypospolitej 1921–1939. Warszawa: Sławistyczny ośrodek wydawniczy, 2000. 80 s.
  25. Czykwin E. Białoruska mniejszność narodowa jako grupa stygnatyzowana. Białystok: “Trans Humana”, 2000. 248 s.
  26. Boćkowski D. Władza radziecka wobec Polaków, Żydów i Białorusinów na Biało-stocczyźnie 1939–1941 w świetle dokumentów partyjnych // Polacy – Żydzi – Białorusini – Litwini na północno-wschodnich ziemiach Polski a władza radziecka (1939–1941). W kręgu mitów i stereotypów: praca zbiorowa / Uniwersytet w Białymstoku; red. nauk. M. Gnatowski [i in.]. Białystok: Wyd. PRYMAT, 2005. S. 61–84.
  27. Gnatowski M. Polacy – Sowieci – Żydzi w regionie Łomżyńskim w latach 1939–1941: w 2 t. Łomża: Łomżyńskie towarzystwo naukowe im. Wagrów, 2005. T. 1. 256 s.
  28. Wierzbicki M. Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej. 1939–1941. Warszawa: Fronda, 2007. 424 s.
  29. Śleszyński W. Bezpieczeństwo wewnętrzne w polityce państwa polskiego na ziemiach północnowschodnich II Rzeczypospolitej. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, 2007. 400 s.
  30. Мірановіч Я. Беларусы ў Польшчы (1918–1949). Вільня; Беласток: Інстытут беларусістыкі, Беларускае гістарычнае таварыства, 2010. 191 с.
Поступила 28.02.2022