ЭТЫМАЛАГІЧНАЯ ІНФАРМАЦЫЯ Ў БЕЛАРУСКАЙ ЛЕКСІКАГРАФІІ (НА МАТЭРЫЯЛЕ ІНКАРПАРАВАНЫХ СЛОЎНІКАЎ)

УДК 811.161.1:811.161.3

 

  • Самахавец Вольга Іванаўна – выкладчык кафедры беларускай філалогіі. Беларускі дзяржаўны тэхналагічны ўніверсітэт (220006, г. Мінск, вул. Свярдлова, 13а, Рэспубліка Беларусь). E-mail: sysaolga@yandex.ru

 

DOI: https://doi.org/ 10.52065/2520-6729-2023-273-2-17

 

Ключевые слова: інкарпараваны слоўнік, этымалагічная параметрызацыя, тлумачальны слоўнік, этымалагічны каментарый, слоўнікавы артыкул.

 

Для цитирования: Самахавец В. І. Этымалагічная інфармацыя ў беларускай лексікаграфіі (на матэрыяле інкарпараваных слоўнікаў) // Труды БГТУ. Сер. 4, Принт- и медиатехнологии. 2023. № 2 (273). С. 123–127. DOI: 10.52065/2520-6729-2023-273-2-17.

Аннотация

У артыкуле разглядаюцца прынцыпы этымалагічнай параметрызацыі ў тлумачальных і перакладных інкарпараваных слоўніках. Апісваюцца тыпы этымалагічных каментарыяў: пашыраны, звужаны, мінімальны, інтэрпрэтацыйны і кантэкстуальны. Адзначаюцца спосабы ўключэння этымалагічных каментарыяў у мікраструктуру слоўніка: 1) у прэпазіцыі да зоны семантызацыі рэестравай адзінкі без выкарыстання пунктуацыйных індыкатараў (напрыклад, дужак) – з прымяненнем шрыфтавых індыкатараў (паўтлустага або курсіўнага шрыфту) і без шрыфтавых індыкатараў; 2) у постпазіцыі да зоны семантызацыі без выкарыстання пунктуацыйных індыкатараў, але з прымяненнем шрыфтавых індыкатараў; 3) у прэпазіцыі да зоны семантызацыі з выкарыстаннем пунктуацыйных і шрыфтавых індыкатараў; 4) у прэпазіцыі да зоны семантызацыі з выкарыстаннем пунктуацыйных індыкатараў (напрыклад, дужак).

 

Скачать

Список литературы

  1. Дзятко Д. В. Беларуская лінгвістычная тэрмінаграфія: слоўнік. Мінск: Колорград, 2022. 206 с.
  2. Станкевіч А. З літуанізмаў у беларускай мове // Калосьсе. 1938. № 3 (16). С. 172−175.
  3. Гаўрош Н., Трыпуціна Т. Слоўнік Калюгавай мовы // Калюга, Л. Творы : раман, аповесці, апавяданні, лісты / укл. Я. Р. Лецка. Мінск: Маст. літ., 1992. С. 528−559. 4.

Карскій Е. Къ вопросу о вліяній литовскаго и латышскаго языковъ на білорусское наречіе // Русскій Филологическій Вестникъ. 1903. Т. XLIX. С. 12–22.

  1. Галай В. Кляштар, ратуша, шпіталь: назвы будынкаў і гаспадарчых збудаванняў. Назвы жылых и гаспадарчых частак дома // Роднае слова. 1997. № 5 (113). С 58−67. 6. Галай В. Пантофлі і панчохі, футра і фартух // Роднае слова. 1996. № 6 (102). С. 54−58.
  2. Лакотка А. I. Слоўнік тэрмінаў // Нацыянальныя рысы беларускай архітэктуры. 1999. С. 360−365.
  3. Галай В. Назвы ўпрыгожанняў і аздобаў // Роднае слова. 2000. № 6 (150). С. 46−48.
  4. Слоўнік // Хрэстаматыя па гісторыі беларускай мовы: вучэб. дапам. / рэд. Р. I. Аванесаў; скл. У. В. Анічэнка, П. В. Вярхоў, А. І. Жураўскі [і інш.]. Мінск: Выд-ва АН БССР, 1961–1962. Ч. 1. 1961. С. 456−510.
  5. Слоўнік да тэкстаў, запісаных кірыліцай // Хрэстаматыя па гісторыі беларускай мовы: вучэб. дапам. / рэд. Р. I. Аванесаў; скл. У. В. Анічэнка, П. В. Вярхоў, А. І. Жураўскі [і інш.]. Мінск: Выд-ва АН БССР, 1961–1962. Ч. 2. 1962. С. 308−318.
  6. Stang Chr. S. Glossar // Die westrussische Kanzleisprache des Grossfürstentums Litauen. Oslo, 1935. S. 147−162.
  7. Булыка А. М. Слоўнiк iншамоўных слоў: у 2 т. Мінск: БелЭн, 1999. Т. 1. 735 с. 13. Шур В. Спіс найбольш вядомых беларускіх імёнаў, іх варыянты, паходжанне, значэнне // Беларускія ўласныя імёны: беларуская антратапаніміка і тапаніміка: дапам. для настаўнікаў. Мінск: Маст. літ., 1998. С. 233−238.
  8. Цэлеш М. Лексычны камэнтар // Хмары над бацькаўшчынай. Нью-Ёрк: БІНІМ, 1995. С. 263−291.
  9. Слоўнік рэдка ўжываемых слоў і спецыяльных тэрмінаў // Тэмперны жывапіс Беларусі канца XV−XVІІІ стагоддзяў: каталёг / аўт.-скл. Н. Ф. Высоцкая. Мінск: Дзярж. мастацкі музей Беларусі, 1986. С. 201−205.
  10. Тлумачэнні некаторых слоў // Сокі цаліны / Ц. Гартны. Мінск: Юнацтва, 1993. С. 443−445.
  11. Помнікі старажытнай беларускай пісьменнасці / укл. і камент. А. Ф. Коршунава; рэд. Ю. С. Пшыркоў. Мінск: Навука і тэхніка, 1975. С. 227−233.
  12. Анталогія беларускай паэзіі: у 3 т. / рэдкал.: Р. Барадулін [і інш.]. Мінск: Маст. літ., 1993. Т. 1. С. 604–610.
  13. Станкевіч А. З літуанізмаў у беларускай мове // Калосьсе. 1938. № 4 (17). С. 225−226.
  14. Слоўнік да тэкстаў, запісаных лацінкай // Хрэстаматыя па гісторыі беларускай мовы: вучэб. дапам. / рэд. Р. I. Аванесаў; скл. У. В. Анічэнка, П. В. Вярхоў, А. І. Жураўскі [і інш.]. Мінск: Выд-ва АН БССР, 1961–1962. Ч. 2. 1962. С. 319−323.

 

 

Поступила 24.05.2023