КАНТРОЛЬ ГУБЕРНАТАРАЎ ЗА СЯЛЯНСКІМ САМАКІРАВАННЕМ У БЕЛАРУСІ (1864–1917 ГГ.)

УДК 94(476):352.075.31«18/19»

  • Ляпешкін Яўген Мікалаевіч – магістр гістарычных навук, саіскальнік кафедры гісторыі Беларусі новага і навейшага часу. Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (220030, г. Мінск, пр. Незалежнасці, 4, Рэспубліка Беларусь). E-mail: Lia.Yauhen@gmail.com

DOI: https://doi.org/10.52065/2520-6885-2023-269-1-3

Ключевые слова: губернатар, беларускія губерні, органы нагляду, сялянскае самакіраванне, кантроль.

Для цитирования: Ляпешкін Я. М. Кантроль губернатараў за сялянскім самакіраваннем у Беларусі (1864–1917 гг.) // Труды БГТУ. Сер. 6, История, философия. 2023. № 1 (269). С. 16–21. DOI: https://doi.org/10.52065/2520-6885-2023-269-1-3.

Аннотация

У артыкуле разгледжаны механізм кантролю губернатара за сялянскім самакіраваннем. Паказана, што нагляд ажыццяўляўся праз міравых пасрэднікаў, павятовыя міравыя з’езды (у Віцебскай, Магілёўскай і Мінскай губернях з 1878 г. – праз павятовыя па сялянскіх справах прысутнасці) і губернскія па сялянскіх справах прысутнасці, а ў пачатку ХХ ст. – праз земскіх начальнікаў, павятовыя з’езды і губернскія прысутнасці. У сваю чаргу, губернскія па сялянскіх справах прысутнасці (губернскія прысутнасці), дзе старшынстваваў губернатар, назіралі за іншымі з пералічаных органаў. Адзначана, што гэтыя інстытуты камплектаваліся праз прызначэнні міністра ўнутраных спраў, генерал-губернатара і з удзелам кіраўніка губерні. Зроблена выснова, што ў Беларусі ў механізме нагляду за сялянскім грамадскім кіраваннем губернатару надавалася большае значэнне, чым у цэнтральных расійскіх губернях.

Скачать

Список литературы

  1. Талмачова С. А. Мясцовыя органы дзяржаўнага кіравання па рэалізацыі аграрнай палітыкі самадзяржаўя на тэрыторыі Беларусі (1861–1914 гг.). Мінск: БДПУ, 2019. 342 с.
  2. Долгач Т. В. Губернские по крестьянским делам присутствия на территории Беларуси: формирование, структура, деятельность (1861–1903 гг.): дис. ... канд. ист. наук: 07.00.02. Минск, 2019. 200 л.
  3. Страленя А. А. Деятельность земских начальников на территории Беларуси (конец XIX в. – 1914 г.): дис. ... канд. ист. наук: 07.00.02. Минск, 2017. 169 л.
  4. Таранович К. Ю. Деятельность землеустроительных комиссий по реализации столыпинской аграрной реформы в Беларуси (1906–1917 гг.): дис. … канд. ист. наук: 07.00.02. Минск, 2016. 239 л.
  5. Полное собр. законов Российской империи (ПСЗРИ). Собр. 2: в 55 т. СПб., 1863. Т. 36, отд-ние 1, № 36657. С. 141–169.
  6. ПСЗРИ. Собр. 2: в 55 т. СПб., 1863. Т. 36, отд-ние 1, № 36660. С. 202–218.
  7. Славутинский С. Т. Город Гродно и Гродненская губерния во время последнего польского мятежа (Отрывок из воспоминаний) // Исторический вестник. 1889. Т. 37. С. 53–79, 271–295.
  8. Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі (НГАБ). Ф. 242. Воп. 1. Спр. 643.
  9. Полевой Н. Два года, 1864 и 1865, из истории крестьянского дела в Минской губ. // Русская старина. 1910. № 1. С. 47–63; № 2. С. 247–270; № 4. С. 3–25.
  10. ПСЗРИ. Собр. 2: в 55 т. СПб., 1866. Т. 38, отд-ние 1, № 39354. С. 209.
  11. Березин В. Восемь лет в Северо-Западном крае // Русский вестник. 1896. № 1–2. С. 139–157; № 3–4. С. 170–180; № 7. С. 185–204; № 11. С. 211–256.
  12. ПСЗРИ. Собр. 2: в 55 т. СПб., 1876. Т. 49, отд-ние 1, № 53678. С. 929–934.
  13. ПСЗРИ. Собр. 2: в 55 т. СПб., 1880. Т. 53, отд-ние 1, № 58352. С. 225–226.
  14. ПСЗРИ. Собр. 3: в 33 т. СПб., 1890. Т. 8, № 5281. С. 301.
  15. НГАБ. Ф. 2642. Воп. 1. Спр. 1379.
  16. Аддзел рукапісаў Расійскай нацыянальнай бібліятэкі. Ф. 16. Адз. зах. 51.
  17. ПСЗРИ. Собр. 3: в 33 т. СПб., 1891. Т. 9, № 6196. С. 508–535.
  18. ПСЗРИ. Собр. 3: в 33 т. СПб., 1907. Т. 24, отд-ние 1, № 24388. С. 368–371.
  19. ПСЗРИ. Собр. 3: в 33 т. СПб., 1909. Т. 26, отд-ние 1, № 28528. С. 970–974.
  20. ПСЗРИ. Собр. 3: в 33 т. СПб., 1909. Т. 26, отд-ние 1, № 27478. С. 199–201.
  21. Бригадин П. И., Лукашевич А. М. Минские губернаторы: история власти. Минск: Гос. ин-т упр. и соц. технологий Белорус. гос. ун-та, 2009. 351 с.
Поступила 27.02.2023