ЗБОРНІКІ ЦЁТКІ «СКРЫПКА БЕЛАРУСКАЯ» І «ХРЭСТ НА СВАБОДУ»: ПРАБЛЕМЫ НАВУКОВА-КРЫТЫЧНАГА ПЕРАВЫДАННЯ ТЭКСТАЎ

УДК 821.161.3

  • Карчашкіна Дарыя Валер’еўна – магістр філалагічных навук, аспірант Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы НАН Беларусі, навуковы супрацоўнік Літаратурнага музея Петруся Броўкі (220030, г. Мінск, вул. К. Маркса, 30, Рэспубліка Беларусь). E-mail: pilipok616@gmail.com

DOI: https://doi.org/10.52065/2520-6729-2023-267-1-15

Ключевые слова: зборнік вершаў, Алаіза Пашкевіч (Цётка), лірычны герой, вобраз аўтара, вобразная спецыфіка, эмацыйнасць, рэвалюцыйная праблематыка, творчы метад, першапублікацыя, кананічны тэкст, эдыцыйная практыка, навукова-мастацкае выданне.

Для цитирования: Карчашкіна Д. В. Зборнікi Цёткі «Скрыпка беларская» і «Хрэст на свабоду»: праблемы навукова-крытычнага перавыдання тэкстаў // Труды БГТУ. Сер. 4, Принт- и медиатехнологии. 2023. № 1 (267). С. 112–117. DOI: https://doi.org/10.52065/2520-6729-2023-267-1-15.

Аннотация

Артыкул прысвечаны аналізу тэкстуальных неадпаведнасцей першапублікацый зборнікаў «Скрыпка беларуская» і «Хрэст на свабоду» з тэкстамі пазнейшых выданняў спадчыны Алаізы Пашкевіч (Цёткі). Два паэтычныя зборнікі аўтаркі пабачылі свет ў 1906 г. у Жоўкве і сталі ідэйным маніфестам пісьменніцы ў адносінах да свайго народа. Вершамі з гэтых выданняў натхняліся многія аўтары пачатку XX ст., такія як Янка Купала, Змітрок Бядуля, Цішка Гартны і інш. У выніку рэцэпцыі тэксты гэтых вершаў зазналі змены, многія з якіх паўплывалі на змест твораў, а таксама перадачу іх ідэйна-мастацкіх асаблівасцей.

Звяртаецца ўвага на канцэптуальную лучнасць зборнікаў, што дае падставы разглядаць іх як сістэмны літаратурны артэфакт. Аналізуюцца выяўленыя неадпаведнасці ў сучасных перавыданнях тэкстаў, якія ўплываюць на перадачу эмацыйнага настрою і семантычных нюансаў асобных твораў.

Скачать

Список литературы

  1. Луцкевіч А. Выбраныя творы: праблемы культуры, літаратуры і мастацтва / уклад., прадм., камэнт., індэкс імёнаў; пер. з пол. і ням. А. Сідарэвіча. Мінск: Кнігазбор, 2006. 460 с.
  2. Гаўрыла з Полацка (Цётка). Скрыпка беларуская: [вершы]. 1906, 20 с.
  3. Цётка. Хрэст на свабоду / напісаў Гаўрыла. S. I., 1906. 15 с.
  4. Ciotka. Skrypka biełaruskaja: [вершы]. Wilnia: Wydawiectwo W. Łastoŭskaho, 1918. 16 с.
  5. Цётка. Выбраныя творы / уклад. і прадм. В. Коўтун; камент. С. Александровіча і В. Коўтун. Мінск: Беларускі кнігазбор, 2001. 333 с.
  6. Цётка. Творы. Мінск: Мастацкая літаратура, 1976. 301 с.
  7. Цётка. Выбраныя творы. Мінск: Мастацкая літаратура, 2016. 196 с.
  8. Навуменка І. Я. Якуб Колас: духоўны воблік героя. Мінск: Беларусь, 1968. 332 с.
  9. Запрудскі І. М. Гісторыя беларускай літаратуры другой паловы XIX стагоддзя: асобы і творчыя лёсы: вучэб-метад. дапаможнік. Мінск: БДУ, 2018. 165 с.
  10. Бярозкін Р. Кніга пра паэзію: выбранае. Мінск: Мастацкая літаратура, 1974. 336 с.
  11. Арабей Л. Стану песняй. Мінск: Мастацкая літаратура, 1977. 304 с.
  12. Карчашкіна Д. В. Вобраз лірычнага героя ў паэзіі Цёткі: материалы 76-й науч. конф. студентов и аспирантов Белорусского государственного университета: в 3 ч. Ч. 2 (Минск, 13– 24 мая 2019 г.) / Белорус. гос. ун-т; редкол.: В. Г. Сафонов (пред.) [и др.]. Минск, БГУ, 2019. С. 177‒180.
  13. Чорны К. Выбраныя творы. Менск [Мінск]: Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі: ЛіМ, 1934. 284 с.
  14. Вушацкі словазбор Рыгора Барадуліна / iдэя кнігі, распрацоўка структуры і ўкладанне Н. Давыдзенка. Мінск: Кнігазбор, 2013. 385 с.
  15. Гніламёдаў У., Мікуліч М. Літаратура. Гісторыя. Свядомасць: гісторыка-літаратурны нарыс. Мінск: Беларуская навука, 2017. 385 с.
Поступила 04.01.2023