БЕЛАРУСІЗАЦЫЯ 1920-Х ГАДОЎ: СТВАРЭННЕ САВЕЦКАЙ СІСТЭМЫ НАРОДНАЙ АДУКАЦЫІ
УДК 821.161.3«1920/1930»
Ключевые слова: нацыянальная палітыка, народная адукацыя, беларусізацыя, беларуская мова, тэрміналогія, навучальная ўстанова, вышэйшая школа, педагагічныя кадры.
Для цитирования:Каляда І. У. Беларусізацыя 1920-х гг.: стварэнне савецкай сістэмы адукацыі // Труды БГТУ. Сер. 6, История, философия. 2021. № 2 (251). С. 29–33. DOI: https://doi.org/10.52065/2520-6885-2021-251-2-29-33.
Аннотация
У артыкуле разглядаюцца праблемы станаўлення і развіцця сіcтэмы народнай адукацыі ў БССР у 1920-я гады. Гэтаму накірунку надавалася першачарговае значэнне ў комплексе распрацаваных мерапрыемстваў па правядзенні палітыкі беларусізацыі. Зыходным прынцыпам стала ажыццяўленне беларусізацыі раўналежна па ўсіх катэгорыях навучальных і выхаваўчых устаноў. Вырашаліся праблемы навуковай распрацоўкі беларускай мовы, яе тэрміналогіі, падрыхтоўкі настаўнікаў, фарміравання кадраў прафесарска-выкладчыцкага саставу вышэйшай школы, станаўлення сеткі адукацыі нацыянальных меншасцей. Гэты час стаў важным этапам у станаўленні беларускай навукі, калі разгортвалi сваю дзейнасць першыя навуковыя ўстановы, фармiравалiся кадры вучоных. У выніку правядзення гэтай палітыкі значна ўзмацнілася навуковая база ВНУ рэспублікі, што забяспечвала падрыхтоўку як кадраў спецыялістаў-практыкаў, так і маладой беларускай прафесуры, якая разам з вучонымі, прыехаўшымі ў БССР па запрашэнні беларускага ўрада, склала даволі значны на той час інтэлектуальны патэнцыял беларускай навукі, якая толькі нараджалася. У 1920-я гады сiстэма народнай адукацыi ў асноўным склалася, сфармiравалiся прынцыпы дзяржаўнай палiтыкi i дзейнасцi партыйных i грамадскiх арганiзацый у гэтай сферы. Менавіта тады былі закладзены асновы сучаснай беларускай мовы.
Список литературы
- Інстытут беларускай культуры (ІнБелКульт): гісторыя ўзнікнення, сучасная структура,
навукова-даследчая дзейнасць. Менск: Дзярж. выд-ва Беларусi, 1926. 118 с. - Чарвякоў А. За Савецкую Беларусь. Мiнск: Беларускае выд-ва, 1927. 137 с.
- НАРБ. Ф. 42. Воп. 1. Спр. 347. Арк. 10.
- НАРБ. Ф. 701. Воп. 1. Спр. 2.
- Харэвіч А. Школа і палітыка // Полымяю 1924. № 3. С. 90–96.
- НАРБ. Ф. 42. Воп. 1. Спр. 526. Арк. 7.
- Белорусская Советская Социалистическая Республика. Минск: Изд-во СНК БССР, 1927. 528 с.
- НАРБ. Ф. 42. Воп. 1. Спр. 1898. Арк. 5.
- НАРБ. Ф. 42. Воп. 1. Спр. 1897. Арк. 54.
- НАРБ. Ф. 701. Воп. 1. Спр. 4. Арк. 33.