ПЕРЫФЕРЫЙНЫЯ МЕГАСТРУКТУРНЫЯ КАМПАНЕНТЫ Ў БЕЛАРУСКАЙ ЛІНГВІСТЫЧНАЙ ТЭРМІНАГРАФІІ
УДК 81’374
Ключевые слова: беларуская лексікаграфія, тэрмінаграфія, тэрміналагічны слоўнік, гісторыя лексікаграфіі, гісторыя тэрмінаграфіі, слоўнікавы артыкул, мегаструктура.
Для цитирования: Дзятко, Дз. В. Перыферыйныя мегаструктурныя кампаненты ў беларускай лінгвістычнай тэрмінаграфіі / Дз. В. Дзятко // Труды БГТУ. Сер. 4, Принт- и медиатехнологии. - Минск : БГТУ, 2020. - № 2 (237). - С. 85-91. - Бібліягр.: 6 назв.
Аннотация
У артыкуле сістэматызуюцца і характарызуюцца перыферыйныя інфармацыйныя кампаненты ў мегаструктуры беларускіх слоўнікаў лінгвістычных тэрмінаў (індэксы, граматычныя дадаткі, бібліяграфія, змест). Асноўнымі крытэрыямі для сістэматызацыі выступаюць фармальныя і функцыянальныя асаблівасці постпазіцыйных інфармацыйных кампанентаў.
У беларускай лінгвістычнай тэрмінаграфіі выкарыстоўваюцца чатыры тыпы зводнай індэксацыі – лемная, алфавітная, тэматычная, імянная. Лемны індэкс − спіс тэрміналагічных адзінак з указаннем старонак слоўніка (раздзелаў, пазіцый), на якіх яны зафіксаваны. Алфавітны індэкс – спіс ключавых тэрмінаў, зафіксаваных у слоўніку. Тэматычны індэкс – спіс рэестравых адзінак слоўніка з улікам іх пазіцыі ў навуковай сістэматыцы. Імянны індэкс – алфавітны спіс прозвішчаў асоб, якія ўзгадваюцца ў тэрмінаграфічным выданні, з указаннем канкрэтных старонак.
Граматычныя дадаткі ў тэрмінаграфіі маюць дыдактычна-даведачную скіраванасць і ўяўляюць сабой табліцы, граматычныя даведнікі, парадыгмы словазмянення і інш.
Спіс выкарыстанай літаратуры важны для разумення аўтарскай канцэпцыі, навуковых прыярытэтаў укладальнікаў і з’яўляецца паказчыкам прыналежнасці слоўніка да пэўнай тэрмінаграфічнай традыцыі.
Структурная частка «Змест» − факультатыўны кампанент тэрмінаграфічных выданняў, які адлюстроўвае загалоўкі іншых кампанентаў мегаструктуры слоўніка.
Зроблена выснова, што ў цэлым мегаструктура беларускіх слоўнікаў лінгвістычных тэрмінаў арганізуецца па кантынуальным прынцыпе − кампаненты ўключаюцца паслядоўна, падставай для размяшчэння наступнага кампанента з’яўляецца ідэйнае завяршэнне папярэдняга. Асобныя перакладныя выданні характарызуюцца сепаратыўнай мегаструктурай − у іх лінейная паслядоўнасць кампанентаў можа парушацца за кошт устаўкі іншых, састаўных кампанентаў.
Список литературы
- Hartmann R. R. K. Lexicography: Principles and Practice. London: New York: Academic Press, 1983. 228 р.
- Hartmann R. R. K. The History of Lexicography: Papers from the Dictionary Research Centre Seminar at Exeter (March 1986). Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 1986. 265 р.
- Hausmann F. J. Wörterbücber: ein internationales Handbuch zur Lexikographie = Dictionaries. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1991. 3355 s.
- Svensén B. Practical lexicography: principles and methods of dictionary-making. New York: Oxford University Press, 1993. 285 p.
- Burkhanov I. Lexicography: A Dictionary of Basic Terminology. Rzeszówie: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszówie, 1998. 285 s.
- Гавинский А. Н. Теоретические основы выбора оптимальной структуры двуязычных отраслевых словарей как одного из средств упорядочения научно-технической терминологии: на материале англо-русских, русско-английских и англоязычных терминологических словарей: автореф. дис. … канд. филол. наук: 10.02.04 / Киев. гос. пед. ин-т иностр. яз. Киев, 1978. 21 с.
